Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΗΤΑΝ ΗΔΟΝΟΒΛΕΨΙΑΣ;

Κατά καιρούς γίνονται  διάφορες προσπάθειες μεταρρύθμισης για να κάνουμε ένα βήμα προς τα εμπρός στα εκπαιδευτικά μας πράγματα. Συχνά, όμως, αυτές οι προσπάθειες έχουν μια  κοινή πρακτική: την ανακύκλωση παλαιότερων στόχων και εφαρμογών. Κάπως έτσι, δε γίνεται και με την αναβίωση του θεσμού των δεσμών, για την εισαγωγή των υποψήφιων μαθητών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, σύμφωνα με το νομοσχέδιο για το Νέο Λύκειο που εσχάτως ψηφίστηκε στη Βουλή; Ίσως το λάθος να έγκειται στη βάση του προβληματισμού μας: ποιος είναι, δηλαδή, ο στόχος μας και ποιο σχολείο θέλουμε να χτίσουμε;

Σε αυτή μου την τοποθέτηση θα θίξω μόνο το κομμάτι των σχολικών εγχειριδίων. Αλήθεια, πως θα μας φαίνονταν να είχαμε φυλακές χωρίς κελιά; Πως θα μας φαίνονταν η ιδέα να πηγαίναμε βόλτα με  το σκυλάκι  μας, υπό την εποπτεία και προστασία μας βέβαια στον άγνωστο για αυτό κόσμο, αλλά χωρίς λουράκι; Να πηγαίνει  προς μέρη που αυτό θέλει.  Και αν αυτά φαντάζουν ωραία, μα λίγο ρομαντικά ή δύσκολα στην πράξη, τότε πως αποδεχόμαστε να φανταζόμαστε ένα κόσμο του μέλλοντος, ένα σχολείο του μέλλοντος με ένα και μόνο παλαιό και δεσμευτικό σχολικό εγχειρίδιο; Ήδη κυκλοφορούν στην «πιάτσα»- στο παρόν που σύντομα τεχνολογικά θα είναι μακρινό παρελθόν- «γκατζετάκια» που μέσα τους χωρούν πολλά βιβλία. Μήπως τελικά ο κόσμος της εκπαιδευτικής μας μεταρρύθμισης στον τομέα των σχολικών βιβλίων είναι σε κάποια μαθήματα πιο ασπρόμαυρος και από το παρόν μας;

Εδώ υπάρχει ο αντίλογος ότι η πληθώρα των βιβλίων μέσω μιας μικροσυσκευής δεν είναι η λύση, καθώς το πρόβλημα μας δεν είναι ποσοτικό. Στην εποχή που η γνώση εύκολα «γκουγκλάρεται» σίγουρα το θέμα δεν είναι πρωτίστως ποσοτικό, αλλά έχει να κάνει με τη συναισθηματική νοημοσύνη και ένα πλήθος μη τεχνοκρατικών δεξιοτήτων που ο μαθητής θα πρέπει να ξεδιπλώσει.

Λαμβάνοντας υπόψη μας το τελευταίο, ένα από τα πιο  αδικημένα μαθήματα που προκαλεί ενίοτε την απέχθεια των μαθητών -κυρίως της Γ Λυκείου γιατί ευτυχώς άλλαξε ο τρόπος διδασκαλίας του στις υπόλοιπες τάξεις- είναι αυτό της Λογοτεχνίας θεωρητικής κατεύθυνσης. Αλήθεια τι κέρδος μπορεί να έχει ο Άνθρωπος που χτίζεται ως προσωπικότητα από μια στείρα αποστήθιση που στραγγαλίζει το πνεύμα και τη φαντασία;

Στο σχολείο του μέλλοντος τολμούμε να πούμε πως η Λογοτεχνία σε όλες τις τάξεις θα διδάσκεται χωρίς βιβλίο, παρά με κείμενο που σε κάθε μάθημα ο καθηγητής θα δίνει σε μία σελίδα και οι μαθητές θα αρχειοθετούν σε ένα ντοσιέ. Οι μαθητές δε θα κάθονται στα θρανία, αλλά στο πάτωμα, δε θα αποστηθίζουν αλλά θα βιώνουν, δρώντας και έτσι θα φτάνουν στη γνώση και όχι στη μάθηση. Το μάθημα θα διδάσκεται στο Θέατρο από φιλολόγους που θα έχουν ειδικευτεί στο θεατρικό παιχνίδι και όχι στους τύπους. Τελικά, πάλι στο παρελθόν, με την παιδευτική αξία του Θεάτρου μπορούμε να βρούμε την ουσία του σχολείου του μέλλοντος. Αλλά εδώ το παρελθόν δεν το αντικρίζουμε ως βαρίδι, αλλά στην πιο κλασική του μορφή.

Πόσο περήφανοι μπορούμε να είμαστε για τη Λογοτεχνία που διδάσκουμε, όταν αυτή δε συγκινεί κα γενικά δε γεννά συναισθήματα; Και πόσο περήφανοι μπορούμε να είμαστε για τη δουλειά μας, όταν τα παιδιά της Γ. Λυκείου θεωρητικής κατεύθυνσης, κρατούν διδασκόμενα, για παράδειγμα, το «Όνειρο στο Κύμα» πως ο Παπαδιαμάντης ήταν ένας ηδονοβλεψίας; Μήπως, με αφορμή αυτό το πλέον κατ’ εμέ αδικημένο μάθημα, το πρόβλημα είναι ότι μαθαίνουμε, αλλά δε νιώθουμε;

Η πρόταση της ομάδας μας ΧΡΟΝΟΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ είναι, αρχικά, να διδάξουμε εκ νέου την ενότητα του Παπαδιαμάντη «Όνειρο στο κύμα», με τρόπο πρωτότυπο, που θα κεντρίσει το ενδιαφέρον των μαθητών. Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές της Γ΄ λυκείου Θεωρητικής κατεύθυνσης (αλλά και όλοι οι μαθητές που διδάσκονται το μάθημα της Λογοτεχνίας) θα έχουν τη δυνατότητα μέσα από πρωινές παραστάσεις στο σχολείο ή στο θέατρο «Λύχνος Τέχνης και Πολιτισμού» (Χαλκιδικής 83, Γκάζι) να προσεγγίσουν βιωματικά μια μεγάλη διδακτική ενότητα, (τη δεύτερη μεγαλύτερη στην ύλη της Λογοτεχνίας κατεύθυνσης) με ένα διαφορετικό τρόπο: η παράσταση διαδέχεται την αφήγηση και αυτή εμπλουτίζεται με σύντομους διαλόγους με τη συμμετοχή και των ίδιων των μαθητών. Έτσι, προσφέρεται η δυνατότητα για μια καλή επανάληψη ή ευαισθητοποίηση, με έμφαση στα σημεία που δυσκολεύουν τους  μαθητές, σύμφωνα με το βιβλίο του καθηγητή και τις ερωτήσεις του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας. Στόχος μας είναι να γνωρίσουμε την εποχή του Παπαδιαμάντη, να νιώσουμε, να βρούμε κοινά και διαφορές με τη δική μας ζωή, να προβληματιστούμε. Και κάνοντας αυτή την αρχή, να ξαναγράψουμε, όχι το βιβλίο της Λογοτεχνίας- δε θέλουμε άλλα νέα βιβλία!- αλλά τον τρόπο προσέγγισης της πλούσιας ελληνικής και παγκόσμιας πολιτιστικής μας κληρονομιάς, όπως αποτυπώνεται στα σχολικά βιβλία όλων των βαθμίδων.

Με εκτίμηση, οι συντελεστές του εγχειρήματος:

Δέσποινα Μαραγκουδάκη:Σκηνοθέτης, ηθοποιός,εμψυχώτρια Θεατρικού παιχνιδιού.

Μαρία Αντωνίου: Φιλόλογος, ηθοποιός, εμψυχώτρια Θεατρικού παιχνιδιού.

Θωμάς Χριστιάς: Ιστορικός- Φιλόλογος (Φιλολογική επιμέλεια).

Φιλική συμμετοχή: Βασίλης Χαλακατεβάκης.

Τηλέφωνα επικοινωνίας:

6936645757, 6973933877